Van T.O.A.G.E.N.O naar Brass Band Schoonhoven

Op een herfstavond in 1921 in verenigingsgebouw Sint Jozef (Koestraat 102-104), waar vaak veel jongeren te vinden zijn, komen Jan van Vliet, Arie Deerenberg en Jo Murk op het idee een katholieke fanfare op te richten. Er bestaat dan al een protestantse fanfare TAVENU (1906) maar het is ondenkbaar dat een katholiek lid wordt van een protestantse muziekvereniging. Misschien is dit zelfs de belangrijkste reden voor de oprichting …

Vrij snel daarna wordt een oprichtingsvergadering belegd en schrijven direct dertig mannen zich in als lid. De eerste ledenvergadering vindt plaats op 1 oktober 1921. De contributie wordt vastgesteld op dertig cent en er wordt bij twee leden een lening afgesloten van fl. 250,00 . Hiervan wordt een compleet instrumentarium gekocht bij de firma Kessels in Tilburg dat op 13 oktober 1921 per boot in de stad arriveert. De muziekvereniging draagt voortaan de naam TOAGENO, ‘Tot Ons Aller Genoegen En Nuttige Ontspanning’.

Na het arriveren van de instrumenten wordt in het Sint Jozefgebouw begonnen met repeteren onder leiding van dirigent Jo Hoefnagel. Omdat deze eigenlijk violist is en geen ervaring heeft met koperen blaasinstrumenten, wordt hij door pistonblazer Jo Murk bijgestaan. Na zes maanden zijn de muzikanten zover gevorderd, dat zij hun eerste mars uit het aangeschafte leerboekje met de toepasselijke titel ‘Recrutenmarsch’ kunnen spelen. Met regelmaat gaan ze de straat op om het aan de Schoonhovense bevolking te laten horen. Hun beperkt repertoire maakt dat de Schoonhovenaren bij het horen van de eerste klanken al roepen: “Daar komt ‘ai-de-ru-tuut’ weer an!”

De eerste successen en de crisisjaren
Een aantal jaren later gaat de fanfare ook deelnemen aan concoursen en in 1927 behaalt de jonge muziekvereniging haar eerste grote succes. Op een concours in Papendrecht worden onder leiding van de nieuwe dirigent Adrianus Lensen in de 2e Afdeling maar liefst vijf 1e Prijzen behaald en promoveert TOAGENO naar de 1e Afdeling. Om dit te vieren wordt dirigent Lensen een dag later met de lauwerkrans om de schouders in een open landauer rondgereden door Schoonhoven, natuurlijk met de fanfare voorop!

In 1930 is er een plan om de fanfare om te vormen tot een harmonie orkest maar de crisis van de jaren ’30 bereikt ook Schoonhoven. Veel leden moeten bedanken als lid omdat ze de contributie, die al verlaagd wordt naar vijf cent, niet meer kunnen betalen of omdat ze naar elders vertrekken op zoek naar werk. Het plan om de fanfare om te vormen tot harmonie mislukt daardoor. TOAGENO speelt bij optochten, concerten en Oranjefeesten in Schoonhoven en omgeving. Bij zo’n feest in Cabauw reist het gezelschap per trekschuit maar na een gezellig feest blijkt de terugreis een probleem als de voerman van het trekpaard spoorloos is.

 

Herinneringen aan Bernard Hoon sr.
Voor de Tweede Wereldoorlog stelt de vereniging Bernard Hoon sr. aan als dirigent. Peet Faay (1929) wordt als klein kereltje al lid maar komt pas vanaf 1940 in de contributieboeken voor. Een oom, broer Jo en later jongste broer Cees spelen er ook. Peet is uit een katholieke familie dus mag hij niet naar Tavenu, waar hij het liefst zou willen spelen omdat zij zo’n prachtige bezetting met mooie uniforms hebben en van veel hoger niveau zijn. Om half acht ’s avonds krijgt hij les van Hoon, voordat een half uur later de volwassenen komen. Deze is een strenge leermeester maar zal er wel aan bij dragen dat Peet de rest van zijn leven muziek zal blijven maken.

Tijdens de oorlogsjaren houdt de vereniging officieel op te bestaan vanwege het bisschoppelijk verbod om zich aan te sluiten bij de Duitse Kultuurkamer. Het bestuur vergadert wel door en contributies en donaties worden gewoon bij de mensen opgehaald. De muziekinstrumenten worden bij leden thuis verstopt en soms zelfs in de tuin begraven. Op de dag van de capitulatie viert Schoonhoven aarzelend de bevrijding en twee flink uitgedunde muziekverenigingen bundelen hun krachten op de Dam om deze muzikaal in te zetten. Er zitten nog wat dronken Duitse soldaten in de Kazerne en mannen van de Binnenlandse Strijdkrachten proberen Hoon op verzoek van de deze tegen te houden, waarop Hoon vloekend roept: “Sufferds, schijthuizen, die donderse rotstralen hebben ons vijf jaar onder bedwang gehad. Blazen, geef acht, voorwaarts mars!“

Na de oorlog breken er onder Bernard Hoon sr. zeer succesvolle jaren aan voor de fanfare. De fanfare gaat weer concerten geven en met succes deelnemen aan grasconcoursen. Na het winnen van zo’n concours is er thuis een ereronde om de Haven met een briefje op de pet waarop staat: ‘Nummer 1’. Door succesvolle acties kan een nieuw instrumentarium worden aangeschaft. Bij concerten op zaterdagavond in de muziektent op de Dam komen mensen uit de wijde omgeving luisteren en Peet herinnert zich dat het dan zwart ziet van de mensen. Natuurlijk geven beide muziekverenigingen uitvoeringen en dat leidt nog wel eens tot wrijving waar zeker ook religieuze achtergronden een rol in spelen. Wanneer beiden tegelijk op de Haven marcheren, blazen velen elkaar liever weg dan dat er even voor elkaar wordt ingehouden.

TOAGENO blijft nog lange tijd een echte katholieke vereniging. Er wordt gespeeld op openingen, huwelijken en feesten en er worden vaak serenades gebracht. Zo ook aan teruggekeerde jongens uit Nederlands-Indië, wel eens drie op één dag! Het borreltje daarna is geliefd en er wordt ’s ochtends nog wel eens verdwaalde bladmuziek op straat terug gevonden. Peet weet nog dat het corps in Cabauw aan een optocht meedoet, gezeten op twee wagens met paard. Wanneer één van de paarden op hol slaat, gaat de wagen met de melodie ver vooruit op de wagen met de bassen, wat een wel erg vreemde naklank veroorzaakt.

Uitbreiding en Brass onder Dirk van Mourik
In 1959 overlijdt dirigent Hoon en wordt door de twee plaatselijke muziekverenigingen ten grave gedragen. Zijn zoon Bernard Hoon jr. volgt hem op en zorgt voor nieuwe impulsen en successen. Onder zijn leiding wordt TOAGENO lid van de K.N.F.M.

In de jaren ’60 wordt de vereniging uitgebreid met boerenkapel ‘De Oerkers’ en een majorettepeloton waardoor ook meisjes tot de vereniging worden toegelaten. Hierdoor krijgt de vereniging ineens een heel ander soort uitnodigingen en gaat voor het eerst buiten de stad voor grote optochten zoals het bloemencorso in Valkenswaard, het Belgische Charleroi en een carnavalsoptocht in het Düsseldorf. Er kan aardig wat geld mee worden verdiend.

Hoon Jr. wordt in 1969 opgevolgd door dirigent Dirk van Mourik uit Vianen, een dirigent van naam en faam. Onder zijn leiding breekt er weer een zeer succesvolle periode aan. Van heinde en ver komen jonge en steeds betere muzikanten af op de vereniging. Daardoor verjongt niet alleen de orkestbezetting maar ook het bestuur zodat nieuwe ideeën ontstaan. Door een uit Engeland overgewaaid modieus fenomeen en door initiatieven van de jonge muzikanten en de dirigent wordt in 1972 de fanfare omgevormd naar een brassband. Daardoor moeten Gerard Schutte en Gert Koren hun saxofoon verruilen voor een ander instrument. De naam van de vereniging verandert in Brass Band Schoonhoven. En omdat men niet meer op straat marcheert verdwijnen het tamboerkorps en de majorettes.

De tijd van de grootste successen

Als opvolger van de succesvolle Dirk van Mourik Sr. werd Erik Janssen aangesteld. Onder zijn leiding veranderde de vereniging als nooit tevoren. Binnen korte tijd zorgde hij ervoor dat het niveau van de vereniging enorm steeg. Daarnaast werden er steeds meer beroemde gastdirigenten en gastsolisten uitgenodigd. 1993 werd er ook nog eens gestart met een nieuw jeugdorkest dat ook gedirigeerd werd door Erik Janssen.

Het eerste grote succes met Erik Janssen kwam in 1995. Tijdens de  Nederlands kampioenschappen in dat jaar werd de band voor het eerst Nederlands Kampioen in de 2e Divisie. Dat succes werd het jaar erop nog een dunnetjes overgedaan, want de band werd in 1996 en 1997 ook nog eens Nederlands kampioen in de 1e Divisie. Hierdoor kon Brass Band Schoonhoven vanaf 1998 deelnemen in de Kampioensdivisie en behaalde men in 1998 en 1999 respectievelijk een 3e en een 2e plaats. Inmiddels was het jeugdorkest uitgegroeid tot een volwaardige brassband en kon Brass Band Schoonhoven B al vanaf 1996 ook deelnemen in de 4e Divisie van de Nederlandse Brassband Kampioenschappen.

In het jaar 2000 werd Erik Janssen bij het A-orkest opgevolgd door de Belgische dirigent Benny Wiame. Onder zijn leiding wist Brass Band Schoonhoven tot twee maal toe Euro Brass Drachten te winnen in 2003 en 2006 en werden ze ook kampioen tijdens de Open Franse Kampioenschappen. Inmiddels was er ook al weer een start gemaakt met een jeugdorkest. Dit C-orkest stond vanaf het begin onder leiding van Patrick de Heus en werd in 2005 opgevolgd door Arend van der Vegt. Bij BBS-B werd Anno Appelo aangesteld als dirigent. In korte tijd wist hij met deze band te promoveren naar de 2e Divisie. Maar ook als dirigent van BBS-A behaalde hij een mooi succes door in 2001 een 3e plaats te behalen tijdens de NBK.

Vanaf 2006 werd de dirigeerstok bij BBS-B overgenomen door Erik Kluin. Ook onder zijn directie werden er heel wat successen behaald. In zijn eerste jaar voor de band wist hij al Nederlands kampioen te worden in de 2e Divisie. In januari 2008 kwam Erik Janssen als dirigent terug bij BBS-A. Dat resulteerde tijdens zijn eerste optredens met de band tijdens de Nederlandse Brassband Kampioenschappen al weer in een 2e en 3e plaats in de Kampioensdivisie in respectievelijk 2008 en 2009. In 2010 behaalde BBS-A nog een groot internationaal succes, want tijdens de ‘2010 All England Masters International’ in het Engelse Kettering werd temidden van de absolute wereldtop een 3e plaats behaald.

Dat de successen van BBS-A in 2008, 2009 en 2010 geen toeval waren, bleek even later. In december 2010, net na het vieren van de 90e verjaardag van BBS, werd de band voor het eerst sinds haar bestaan Nederlands Kampioen in de Kampioensdivisie van de Nederlandse Brassband Kampioenschappen. Een aantal maanden later mocht de band vanwege dit kampioenschap voor het eerst ook deelnemen aan de Europese Brassband Kampioenschappen in het Zwitserse Montreux. Bij dit debuut eindigde de band als 4e tussen de absolute wereldtop.

Vandaag gaat dit succes nog altijd door. Brass Band Schoonhoven is een naam van internationale allure en meet zich met de absolute wereldtop. De leden komen al lang niet alleen uit Schoonhoven maar de geschiedenis van de Brass Band is op en top verbonden met de stad!